Εξέγερση και μελαγχολία

Εξέγερση και μελαγχολία

Ο ρομαντισμός στους Αντίποδες της Νεοτερικότητας

ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

Tι είναι ο ρομαντισμός; Αίνιγμα που παραμένει άλυτο, ο ρομαντισμός σαν γεγονός, φαινομενικά δείχνει να μην υπόκειται σε ανάλυση, όχι μόνο διότι η οργιαστική πολλαπλότητά του αντιστέκεται στις προσπάθειες για αναγωγή του σʼ έναν κοινό παρονομαστή,, αλλά επίσης, και κυρίως, εξαιτίας του αφάνταστα αντιφατικού του χαρακτήρα, της φύσης του ως coincidentia oppositorum: ταυτόχρονα (ή άλλοτε) επαναστατικός και αντεπαναστατικός, ατομικιστικός και κοινοτιστικός, κοσμοπολίτικος και εθνικιστικός, ρεαλιστικός και φανταστικός, οπισθοδρομικός και ουτοπικός, εξεγερσιακός και μελαγχολικός, δημοκρατικός και αριστοκρατικός, ακτιβιστικός και θεωρησιακός, δημοκρατικός και μοναρχικός, κόκκινος και λευκός, μυστικιστικός και αισθησιακός. .. Δεν πρόκειται λοιπόν για εύρεση “λύσεων” σε κάποια “προβλήματα”, αλλά για τη διαμόρφωση μιας συνολικής εναλλακτικής πρότασης στην υπάρχουσα κατάσταση πραγμάτων, για ένα νέο πολιτισμό, έναν τρόπο ζωής άλλο, που δεν θα είναι η αφηρημένη άρνηση της νεοτερικότητας, αλλά η “ανύψωση” της (Aufhebung), η καθορισμένη άρνησή της, η διατήρησή των καλύτερων κατακτήσεων της, και η υπέρβασή της προς μια ανώτερη μορφή πολιτισμού... Αυτό δεν σημαίνει επιστροφή στο παρελθόν, αλλά μια παράκαμψη μέσω του παρελθόντος, προς ένα νέο μέλλον, παράκαμψη που επιτρέπει στο ανθρώπινο πνεύμα να συνειδητοποιήσει όλο τον πολιτιστικό πλούτο, όλη την κοινωνική ζωτικότητα που θυσιάστηκαν από την ιστορική πρόοδο που μπήκε σε κίνηση από την βιομηχανική επανάσταση... Αυτή η ουτοπία έχει ισχυρές ρίζες στο παρόν και το παρελθόν: στο παρόν, γιατί στηρίζεται σʼ όλες τις δυνατότητες και αντιφάσεις της νεοτερικότητας για να οδηγήσει στην έκρηξη του συστήματος και στο παρελθόν, γιατί βρίσκει στις προνεωτερικές κοινωνίες συγκεκριμένα παραδείγματα και απτές αποδείξεις ενός τρόπου ζωής ποιοτικά διαφορετικού και διακριτού από το βιομηχανικό καπιταλιστικό πολιτισμό (και από μερικές απόψεις ανώτερο του). Χωρίς νοσταλγία του παρελθόντος δεν μπορεί να υπάρξει αυθεντικό όνειρο για το μέλλον. Υπʼ αυτή την έννοια, η ουτοπία ή θα είναι ρομαντική ή δεν θα υπάρχει.

Michael Lowy – Robert Sayre

Εξέγερση και μελαγχολία (Αρχείο DJVU, 4 MB)
Εξέγερση και μελαγχολία (Αρχείο PDF, 9 MB)